Ένα βιβλίο και ένας δίσκος που μας πάνε ακόμα πιο βαθιά και ουσιαστικά στην τζαζ που γνωρίζουμε και εξακολουθούμε να μαθαίνουμε.
“Με τον καιρό, η τέχνη και η ζωή γίνονται ένα”. Ξεκινώ με τον γνωστό (για όσους κυρίως έχουν τον δίσκο “Tips” του σαξοφωνίστα Steve Lacy) αφορισμό του ζωγράφου, γλύπτη κ.λπ. Georges Braque, που αποτελεί και τον τίτλο του τελευταίου κομματιού του πολύ πρόσφατου σόλο πιανιστικού δίσκου του Σάκη Παπαδημητρίου, “Something There”, που κυκλοφορεί από τις defkaz productions. Ο δίσκος αυτός, ηχογραφημένος ζωντανά στο Open Jazz Festival της Θεσσαλονίκης τον περασμένο Οκτώβριο έρχεται να συμπέσει με την επίσης πρόσφατη έκδοση του βιβλίου του Σάκη Παπαδημητρίου “Η τζαζ της λογοτεχνίας” (εκδ. Σαιξπηρικόν) για να μας τονίσει την αλήθεια του παραπάνω αφορισμού. Για τον Σάκη Παπαδημητρίου η τέχνη και η ζωή έχουν γίνει ένα εδώ και πολλά χρόνια – χωρίς να χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός!
Στον Σάκη Παπαδημητρίου, τον συγγραφέα και μουσικό, εγώ χρωστάω κατά μέγα μέρος την εμπλοκή μου στον θαυμαστό κόσμο της μουσικής που, γενικά, γνωρίζουμε ως τζαζ και αυτοσχεδιαστική μουσική. Χιλιάδες πράγματα χωρούν μέσα σ’ αυτούς τους όρους και έννοιες και ο Σάκης, κάνοντας την τέχνη ζωή και την ζωή (του) τέχνη, μας έχει ανοίξει δρόμους – του νου, των αισθήσεων, των (συν)αισθημάτων, των εικόνων κ.ο.κ. Με τον Σάκη μας δένει μια φιλία 40+ ετών, ουσιαστικά μπήκα στη δουλειά του μουσικογράφου συνεχίζοντας μετά από αυτόν στο περιοδικό «Ήχος & HiFi», έχω παρακολουθήσει την πορεία του όλα αυτά τα χρόνια μέσα από πάρα πολλά live και όλους του τους δίσκους. Έτσι, ακούγοντας το «Something There», έχω την αίσθηση ότι φτιάχνει μια μικρογραφία της τέχνης του – ή και της ζωής του – μέσα σε πέντε πιανιστικά κομμάτια που, σύμφωνα με την δική του περιγραφή, δημιουργούνται στο πνεύμα του Erik Satie, μέσα από την έκκληση του ποιητή προς την Μούσα, το άλλοθι που δίνει στον αυτοσχεδιαστή ο Ηράκλειτος μέσα από τη σύνθεση των αντιθέσεων, το ποίημα «Something There» του Samuel Beckett (που εμένα μου φέρνει στο νου και τον Sun Ra!) και, τέλος, τον αφορισμό του Georges Braque που έρχεται να ολοκληρώσει την μουσική. Ως την επόμενη φορά…
Το πόσο ο Σάκης Παπαδημητρίου κάνει εδώ και χρόνια τέχνη την ζωή του αντικατοπτρίζεται, εκτός από την ίδια την μουσική του, και στην σχέση που διακρίνει ανάμεσα στην τζαζ και την λογοτεχνία. Το βιβλίο «Η τζαζ της λογοτεχνίας» συμπυκνώνει σε κάτι λιγότερο από 200 πυκνογραμμένες και περιεκτικές σελίδες την έρευνα που κάνει ο συγγραφέας και αποκαλύπτει την ομορφιά της τζαζ μέσα από την δύναμη των κειμένων κλασικών ή μη συγγραφέων. Βυθιζόμαστε κατευθείαν στα βιβλία του (γράφω τα ονόματα όπως τα γράφει και ο συγγραφέας στο βιβλίο) Herman Hesse, του Ζαν-Πολ Σαρτρ, του Malcolm Lowry, του Χούλιο Κορτάσαρ, του Boris Vian, του E.E. Cummings, του Jack Kerouac, του John Clellon Holmes, του Ted Joans, του Donald Barthelme, του Alfred Jarry, του Μίλαν Κούντερα, ο Τζόναθαν Κόου, ο Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα, του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ, του Κριστιάν Γκαγί κ.ά. και ακούμε – ή ξανακούμε – τον Coltrane, τον Parker, τον Mingus και πολλούς άλλους να μας πλησιάζουν διαφορετικά μέσα από τις σελίδες ή/και την κινηματογραφική οθόνη (την πραγματική ή του μυαλού μας).
Πολλά από αυτά τα κείμενα, τα περισσότερα, τα έχω ξαναδεί καθώς ο Σάκης Παπαδημητρίου τα πρωτοδημοσίευσε στο Jazz & Τζαζ – όμως εδώ είναι ξαναδουλεμένα και μας δίνουν την αίσθηση της ενότητας σε μιαν έκδοση που μας κάνει να επιστρέφουμε από εκεί όπου αρχίσαμε: «Με τον καιρό, η τέχνη και η ζωή γίνονται ένα». Για τον Σάκη αυτό αναμφίβολλα ισχύει.
